زمان مورد نیاز برای مطالعه این مقاله : 6 دقیقه
برای این که از اثرات مخرب خاک های منبسط روی ساختمان ها و زیر بناهایشان جلوگیری کنیم می توانیم راههای متعددی مانند ساخت پایههای عمیق ، جایگزینی خاک ، نگه داشتن رطوبت در یک سطح ثابت ، تثبیت شیمیایی خاک و استفاده از اشکال توخالی را اتخاذ کنیم. هنگام برنامه ریزی برای ساخت وساز روی خاک منبسط می توان یک یا ترکیبی از این روش های پیشگیرانه را درنظر گرفت. گزارش بررسی نوع و طبقه بندی خاک باید جهت دانستن عمق خاک منبسط و تعیین بهترین و بهصرفه ترین روش بهسازی دردسترس باشد.
خاک منبسط فشار زیادی روی زیرساخت ها ، طبقه های زیرین ، دیوارهای بنیادی و پایه های ساختمان وارد میکند.در نتیجه هم زیرسازی و هم روبنا به راحتی ترک می خورند و ممکن است نیاز به تعمیرات گران قیمت داشته باشند. در ابتدا ترک ها در محل اتصال دیوار و کف و بین دیوار و دال سقف ایجاد می شوند.انبساط خاک همچنین به تاسیسات داخل خاک مانند خطوط فاضلاب ، لوله های آب ، خطوط بنزین ، خطوط تلفن و غیره آسیب میرساند.
خسارات ناشی از انبساط خاک ، کند بوده و معمولا پس از گذشت چند سال از ساخت قابل مشاهده است.انبساط خاک ، دال کف را بالا میبرد و باعث ایجاد ترک های بزرگی میشود ، همچنین دیوار پایه را به بیرون هل میدهد که در نهایت منجر به ایجاد ترک در انتهای دیوار میشود. شدت فشار خاک منبسط براساس ترکیب معدنی خاک است. حجم خاک منبسط میتواند تا 20درصد افزایش پیدا کند و فشاری در حدود 1430 کیلو نیوتون بر متر مربع وارد کند.
در مراحل گود برداری ساخت پایههای عمیق راهی خوب برای جلوگیری از اثرات مخرب خاک منبسط روی زیرساخت و بنا است. پایهی حفرشده، شکل-1، برای جلوگیری از خرابی ظرفیت تحمل طراحی شده است و شامل نشست ناهموار سازه در حدی قابل قبول است. ایمنی پایه های حفرشده باید برای فشاربرخاست آزمایش شوند.
شکل(-1):زیرسازی پایههای حفرشده
اگر فشار برخاست زیاد است و پایهی حفرشده نمیتواند دربرابر آن مقاومت کند ، باید پایهی حفرشدهی پهن برای مقابله با این فشار استفاده شود. بعضی اوقات پایههای پایین پهن ، شکل-2 و شکل-3، برای غلبه برمشکلات خاک منبسط استفاده میشود. گزارش شده است که پایهی پایین پهن ، شکل-4، در هند به صورت معمول استفاده میشود.
شکل(-2):زیرسازی پایههای حفرشدهی پهن
شکل(-3):جزئیات پایههای حفرشدهی پهن
شکل(-4):زیرسازی پایهی حفرشدهی تکی و دوتایی
اگر ضخامت خاک منبسط کم باشد، جایگزین کردن آن با خاک فشرده و غیرقابل نفوذ باید مشکل را حل کند. باید توجه داشته باشید که خاک های اطراف سازه ممکن است در درازمدت روی زیرسازی ساختمان تأثیر بگذارد و فشار جانبی مضری را به خاک زیرساز وارد کند. بنابراین بررسی ویژگیهای خاک اطراف می تواند یکی از عوامل مهم برای تعیین اینکه آیا جایگزینی خاک منبسط گزینه مناسبی هست یا خیر باشد.
جلوگیری از رسیدن رطوبت به خاک منبسط ، مانع تورم بیشتر آن میشود.از حصیر بنتونیت میتوان برای ثابت نگه داشتن رطوبت استفاده کرد. بهتر است بنتونیت را بین لایه های پارچه ی غیرقابل نفوذ و نفوذ پذیر قراردهید. با انتقال آب به بنتونیت، ذرات بنتونیت اشباع میشود. ذرات اشباع شدهی بنتونیت ، حصیری محکم ایجاد میکند که از حرکت بیشتر آب در خاک ترمیم نشده جلوگیری میکند.
خاک منبسط هنگامی که با خاکستر بادی، آهک یا سیمان مخلوط میشود، میتوان آن را تثبیت نموده و از تورم آن جلوگیری کرد.تثبیت شیمیایی دراصل چسباندن ذرات خاک رس به گونهای است که نتوانند رشد حجمی داشته باشند.
فرم های توخالی تجزیه پذیر عناصری قربانی هستند که برای جلوگیری از فشار زیاد خاک منبسط طراحی شدهاند. آنها از مواد تجزیه پذیر مانند کارتن ساخته میشوند. فرم های توخالی تجزیه پذیر را میتوان در زیر دالها ، تیرهای درجه ای و اطراف پایهها قرارداد تا از تأثیر فشار زیاد روی چنین عناصری جلوگیری شود.
فرم های توخالی میتوانند فشار فعال و تازهی بتن را تحمل کنند، اما یکپارچگی و مقاومت خود را از دست داده و درنهایت با مرطوب شدن فرسوده و تجزیه میشوند.در نهایت فضایی بین زیرسازی و خاک ، باقی مانده است که میتواند حداکثر انبساط خاک را در خود داشته باشد، بدوناینکه بر زیرسازی تأثیری بگذارد. سطح فرم های توخالی که بتن روی آن قرار میگیرد باید با موم پوشیده شود تا از انتقال رطوبت از بتن به داخل آن ها جلوگیری شود. در طول زمان ذخیره سازی و از زمان قرارگیری ، فرم های توخالی باید خشک نگه داشته شوند تا زمانی که بتن به مقاومت کافی برای تحمل وزن خودش برسد. هنگامی که فرم های باطله ی تجزیه پذیر با یکی از راه حلهای فوق ترکیب شوند، مقابله با فشار خاک منبسط تا حد زیادی امکان پذیر میشود.
شکل-5: فرم های توخالی تجزیه پذیر استفاده شده زیر دال
شکل-6:نمایش شماتیک قرارگیری فرمهای توخالی
برای این که از اثرات مخرب خاک های منبسط روی ساختمان ها و زیربناهایشان جلوگیری کنیم می توانیم از راههای متعددی مانند ساخت پایههای عمیق، جایگزینی خاک ، نگه داشتن رطوبت در یک سطح ثابت ، تثبیت شیمیایی خاک و استفاده از اشکال توخالی بهره ببریم .هنگام برنامه ریزی برای ساخت وساز روی خاک منبسط میتوان یک یا ترکیبی از این روشهای پیشگیرانه را درنظر گرفت.
خاک منبسط فشار زیادی روی زیرساختها، طبقه های زیرین، دیوارهای بنیادی و پایه های ساختمان وارد میکند. در نتیجه هم زیرسازی و هم روبنا به راحتی ترک می خورند و ممکن است نیاز به تعمیرات گران قیمت داشته باشند. خسارات ناشی از انبساط خاک ، کند بوده و معمولا پس از گذشت چند سال از ساخت قابل مشاهده است.انبساط خاک ، دال کف را بالا میبرد و باعث ایجاد ترک های بزرگی میشود، همچنین دیوار پایه را به بیرون هل میدهد که در نهایت منجر به ایجاد ترک در انتهای دیوار میشود.
شدت فشار خاک منبسط براساس ترکیب معدنی خاک است.حجم خاک منبسط میتواند تا 20درصد افزایش پیداکند و فشاری در حدود 1430 کیلونیوتون بر متر مربع وارد کند.
شرکت خاکبرداری اصفهان آماده هر گونه همکاری در تمامی پروژه هایی مانند گودبرداری در اصفهان ، تخریب ساختمان در اصفهان با ، هزینه مناسب خاکبرداری می باشد صورت درخواست همکاری با ما تماس بگیرید.
در صورت مفید بودن این مطلب با دوستان خود به اشتراک بگذارید
آدرس دفتر : اصفهان - خیابان آمادگاه
انتهای خیابان آمادگاه -نرسیده به چهاراه فلسطین